En que produtos investir?
Antes de investir, debemos coñecer as características e riscos dos produtos de investimento e comprender o seu funcionamento. Principalmente podemos clasificalos en: produtos de renda fixa, de renda variable e fondos de investimento. Tamén existe outro tipo de produtos como os híbridos, estruturados e derivados.
Os produtos de renda fixa son representativos dunha débeda da empresa que os emite. Consisten principalmente en bonos e obrigas en todas as súas variantes, aínda que tamén inclúen Letras do Tesouro, notas promisorias de empresas e outros instrumentos. Estes produtos ou títulos valores son a acreditación dos cartos prestados por cada investidor. O tenedor (persoa que compra ese produto) dun título de renda fixa convértese en acredor da empresa ou organismo público emisor.
Principais produtos de renda fixa
Hai unha ampla gama de produtos de renda fixa, con distintas duracións (vencementos), nivel de risco e formas de percibir as rendibilidades.
A grandes liñas, pódense clasificar segundo o seu emisor:
Renda fixa pública
Cando o emisor é un Estado, unha comunidade autónoma ou outro organismo público. Poden ser as Letras do Tesouro e os Bonos e Obrigas do Estado. O obxectivo destes produtos é financiar o déficit público que teñen os gobernos e outros proxectos por exemplo: financiar unha nova estrada.
- Letras do Tesouro: son produtos a curto prazo: 3, 6 ,9 e 12 meses. As letras emíteas o Tesouro mediante poxa.
- Bonos e Obrigas: os bonos son a 3 e 5 anos e as obrigas a 10, 15, 30 e 50 anos.
Renda fixa privada
Cando o emisor é unha empresa privada. Poden ser notas promisorias de empresas, bonos e obrigas simples ou subordinados ou cédulas e bonos hipotecarios. Úsano as empresas para financiarse ou financiar proxectos como a construción dunha nova fábrica.
- Notas promisorias de empresa: son produtos de débeda emitidos a curto prazo, existindo vencementos entre 3 días e 25 meses, aínda que os prazos máis frecuentes son de 1, 3, 6, 12 e 18 meses.
- Bonos e Obrigas: son valores a medio e longo prazo que representan unha parte dunha débeda, a favor do seu tenedor (quen o compra), e emitida privada por unha entidade para o financiamento dun proxecto.
Hai outros tipos de renda fixa privada: bonos estruturados, cédulas e bonos hipotecarios, cédulas territoriais, bonos de titulización, etc.
Riscos da renda fixa
Renda fixa non significa rendibilidade fixa, nin ausencia de risco. Como calquera outro produto de investimento ten risco. Os principais dos produtos de renda fixa son:
- Risco de mercado: é a posibilidade de que os produtos que adquirimos coticen por baixo do prezo que pagamos por eles. As flutuacións de prezos da renda fixa cotizada dependen sobre todo da evolución dos tipos de interese, das circunstancias de mercado e das condicións económicas xerais. Cando soben os tipos de interese, o prezo dos títulos de renda fixa baixa, e cando baixan os tipos de interese, o prezo da renda fixa aumenta.
- Risco de liquidez: é o risco de que queiramos vender o produto e non se atope contrapartida no mercado e, por tanto, que non se poida vender o produto.
- Risco de crédito ou risco de quebra do emisor: trátase do risco que se asume o investidor no produto de renda fixa pola posible falta de cobranza dos intereses e/o principal por parte do emisor.
Queres saber máis sobre a renda fixa?
Guía da educación financeira de CNMV
Que son as accións?
Unha acción é un título que representa unha parte do capital social dunha empresa. O investidor que merca accións dunha empresa convértese en socio propietario de parte do negocio. Estes socios propietarios chámanse accionistas. As empresas só emiten unha cantidade limitada de accións.
Como obter beneficios das accións?
A rendibilidade das accións non se coñece no momento da súa adquisición e depende de moitos de factores.
Un investidor que mercou accións dunha empresa pode obter rendementos de dúas formas:- 1. Percibindo Dividendos da empresa.
- 2. Vendendo as súas accións a outro investidor por un prezo maior do que pagou por estas (plusvalía).
Accións cotizadas vs Accións non cotizadas
As accións cotizadas son aquelas que se poden vender e comprar libremente nun mercado secundario oficial (Bolsa de Valores). As empresas que as poñen en circulación deben cumprir certos requisitos. Isto é moi importante para un investidor, porque lle permite desfacer o investimento en calquera momento e recibir a cambio un prezo de venda establecido obxectivamente (o prezo de mercado), sen ter que buscar pola súa conta un comprador para as accións.
As accións das empresas non cotizadas non contan con estas vantaxes.
Os principais riscos do investimento en accións
Os principais riscos da renda variable están vencellados á incerteza sobre os seus rendementos.
- As accións non teñen unha rendibilidade coñecida, nin tan sequera predicible.
- O comportamento dunha acción no pasado non garante a súa evolución futura.
- A evolución da acción non depende só da propia compañía, senón de factores alleos como a situación da economía, a evolución doutros mercados, dos tipos de interese, da inflación, etc. Por iso pode ocorrer que algunhas compañías con bos resultados nos seus negocios non vexan aumentar o seu valor en bolsa.
- Non teñen prazo de vencemento (data de fin), polo que o investimento só pode desfacerse mediante a venda das accións.
Queres saber máis sobre a renda variable?
Guía da educación financeira de CNMV
Que é un fondo de investimento?
Un fondo de investimento é unha institución de investimento colectivo (IIC); os resultados individuais determínanse en función dos rendementos obtidos por un colectivo de investidores. En realidade, un fondo de investimento é un patrimonio formado polas achegas realizadas por un número variable de investidores. Este patrimonio invístese en produtos financeiros de investimento que poden ser renda fixa, renda variable, derivados, ou calquera combinación destes.
A unidade de investimento dun fondo chámase participación, e os investidores son partícipes. Se queres investir nun fondo de investimento, tes que comprar participacións (denomínase subscrición). Se queres desfacerte do investimento, tes que vender as túas participacións (isto chámase «reembolso»).
Unha sociedade, denominada xestora ocúpase de todas as tarefas administrativas e contables e tamén decide en que activos financeiros vaise investir.
Outra sociedade, chamada depositaria, custodia os valores e efectivo que compoñen o patrimonio.
Os fondos de investimento ofrecen moitas vantaxes ao investidor particular:
- Acceso a calquera mercado: Ao investir de forma colectiva, un fondo permíteche o acceso a mercados e instrumentos que, en moitos casos, non están ao teu alcance.
- Xestión profesional: a xestora do fondo pon un profesional que dedica toda o seu tempo a analizar o comportamento dos mercados, investigar as empresas e tomar as decisións de investimento buscando a maior rendibilidade ás achegas dos investidores, sempre de acordo co obxectivo e política de investimento do fondo.
- Menor custo: o investimento colectivo aproveita as economías de escala, incorrendo en menos custos por operación nos mercados.
- Diversificación dos investimentos: ao investir é recomendable diversificar é dicir, «non poñer todos os ovos na mesma cesta». Pois ben, os fondos de investimento, con independencia de cal sexa a súa política de investimento (é dicir a súa estratexia de investimento), teñen sempre a obriga de diversificar. Ademais, grazas ao seu coñecemento do mercado no que operan e ao volume que invisten, teñen maior capacidade para facelo.
A rendibilidade do fondo de investimento
O prezo, ou valor de mercado, de cada participación oscila segundo a evolución dos valores que compoñen o patrimonio (as accións, bonos, etc.), e calcúlase diariamente dividindo o patrimonio total polo número de participacións en circulación nese momento. Este é o chamado «valor liquidativo». Pódese consultar o valor liquidativo de calquera fondo na páxina web da sociedade xestora ou nos boletíns das bolsas de valores. Tamén adoita estar dispoñible na prensa e outros medios de comunicación de información económica.
A rendibilidade dun fondo de investimento calcúlase como a porcentaxe de variación do valor liquidativo entre a data de compra (subscrición) e a data de venda (reembolso), e pode ser tanto positiva ou negativa.
Rendibilidade = (Valor liquidativo final – Valor liquidativo inicial) / Valor liquidativo inicial X 100
O patrimonio do fondo pode aumentar ou diminuír por dous motivos:
- 1. A entrada ou saída de partícipes, é dicir subscricións e reembolsos, o que aumenta ou diminúe o número de participacións en circulación.
- 2. O prezo de mercado dos valores que compoñen o patrimonio. É este segundo motivo o que determina a rendibilidade para o fondo, e por tanto, para cada partícipe.
As comisións dos fondos
A cambio dos servizos de xestión profesional, os partícipes de fondos de investimento (investidores) pagan unhas comisións de xestión e depósito que son cargadas ao fondo de forma directa, restándose do valor liquidativo, polo que reducen a rendibilidade obtida.
Ademais, poden existir comisións pola subscrición e/o reembolso de participacións, que tamén reducen a rendibilidade.
As comisións varían segundo os fondos, dentro dos límites máximos fixados pola lei. Como inciden moito na rendibilidade, é moi importante coñecelas antes de decidirse por un fondo ou outro. Pódense consultar todas as comisións e gastos no folleto oficial ou DFI (Datos Fundamentais para o Investidor).
Tipos de fondo
Unha primeira clasificación permite distinguir entre:
- Fondos de investimento mobiliario. Son institucións de investimento colectivo que invisten en activos financeiros.
- Fondos de investimento inmobiliario. Son institucións de investimento colectivo que invisten fundamentalmente en inmobles para a súa explotación en alugueiro. Son fondos, en xeral, menos líquidos que os de natureza financeira.
Á súa vez, os fondos de investimento mobiliario poden ser de diferentes tipos:
- ordinarios, que invisten maioritariamente en renda fixa, renda variable e/o derivados,
- de fondos, que invisten maioritariamente noutros fondos de investimento,
- subordinados, que invisten nun único fondo de investimento,
- índice, cunha política de investimento que trata de replicar un determinado índice
- cotizados (ETF), coa peculiaridade de que se negocian nas bolsas de valores, como as accións.
Se desexas coñecer máis sobre a clasificación dos fondos:
Guías rápidas de educación financeira de CNMV
Os principais riscos ao investir en fondos
Os fondos, como calquera outra investimento, réxense polo binomio de risco/rendibilidade. A maiores perspectivas de rendibilidade significan maior risco.
O nivel de risco dun fondo dependerá dos activos financeiros nos que se inviste o patrimonio, a súa vocación investidora, ou política de investimento, Todas estas características están recollidas no folleto informativo ou DFI (Datos fundamentais para o investidor) que é a información oficial e a que todo investidor debe solicitar.
A diversificación dos investimentos que compoñen o patrimonio do fondo permite controlar mellor o risco, pero nunca o elimina do todo. Cada investidor debe coñecer o risco que está disposto a asumir. É dicir, temos que analizar o noso perfil investidor.
Como elixir un fondo de investimento?
Antes de elixir un fondo hai que coñecer ben o noso propio perfil de investidor. É dicir, os obxectivos que tes para investir, a nosa situación económica, o horizonte temporal que temos para lograr os nosos obxectivos e o nivel de risco que podemos ou queremos asumir.
Existen centos de fondos de investimento, con obxectivos e niveis de risco distintos. Antes de nada, débese ler detidamente a información oficial – O DFI ou Documento de datos fundamentais para o investidor. Xa o di o seu propio nome. Neste breve documento hai que observar:
- A política de investimento ou vocación investidora que determina o tipo de produtos nos que se vai a investir o patrimonio do fondo, e por tanto, o nivel de risco que asumen os partícipes.
- Perfil de risco e remuneración: Ofrece un dato indicativo do risco do fondo nunha escala de 1 a 7 niveis. Vai de potencialmente menor rendemento/menor risco (1) a potencialmente maior rendemento/ maior risco (7). É importante ter en conta que a categoría (1) non significa que o investimento estea libre de risco.
- Gastos e comisións: as distintas comisións, que poden variar bastante entre uns fondos e outros reducen a rendibilidade.
- Rendibilidade histórica: A rendibilidade que obtivo o fondo no pasado tamén é un factor para considerar, pero lembra sempre que as rendibilidades pasadas non garanten rendibilidades futuras. Hai moitas variables que poden cambiar, incluíndo o estado da economía en xeral.
- Outra información práctica.
Queres saber máis sobre os fondos de investimento?
Guía da educación financeira de CNMV
Existen outros produtos de investimento que, polas súas características e riscos, non son tan populares nin adecuados para todo tipo de investidores.
Produtos híbridos: trátase de produtos que pola súa natureza non poden clasificarse como de renda fixa, nin tampouco de renda variable. De aí o seu carácter híbrido, xa que teñen algúns aspectos asimilables á renda fixa e outros aspectos da renda variable. Algúns produtos híbridos son os valores subordinados e os bonos e obrigas convertibles.
Derivados: Os produtos derivados son instrumentos financeiros cun valor que deriva da evolución dos prezos doutro activo, denominado «activo subxacente».
O activo subxacente pode ser moi variado: unha acción, unha cesta de accións, un valor de renda fixa, unha divisa, materias primas, tipos de interese…
Basicamente, un derivado é unha contratación a prazo na que se establecen todos os detalles no momento do acordo, mentres que o intercambio efectivo prodúcese nun momento futuro.
Son produtos suxeitos para o efecto apancamento, xa que o investimento inicial necesario é reducida en comparación coa exposición ao subxacente que se obtén, polo que os resultados poden multiplicarse, tanto en sentido positivo como negativo, en relación co efectivo desembolsado. Por tanto, son produtos de risco elevado.
Estruturados:
Consisten na unión de dous ou máis produtos financeiros nunha soa estrutura. Normalmente, o máis común adoita ser un produto de renda fixa máis un ou máis derivados. Estes produtos son de carácter complexo e contan con elevado risco.